** Wie "Argentinië" zegt, zegt "Tango" Dergelijke boutades werken het genuanceerd denken natuurlijk niet in de hand en het denken in stereotypes des te meer, maar in dit specifieke geval verklaart het wel een beetje waarom CARLOS GARDEL (11 december 1890 - 24 Juni 1935) 75 jaar na zijn verscheiden nog steeds zo populair is. Het verklaart ook een beetje waarom die populariteit zich altijd vooral in Argentinië concentreerde. Met de rest van Latijns Amerika op een goede tweede plaats, Europa op een zwakke en ras minderende derde plaats en dat dan waar Noord-Amerika uiteraard weer van niets weet (met interessante verschijnselen hier en daar in Azië overigens).
Zijn populariteit was natuurlijk gegroeid vanuit een bodem van een muzikaal repertoire waarbij hij zowel aan de muziek-zelf als aan de teksten zijn flinke deel bijdroeg (wat heet "bijdroeg": hij geldt als zo'n beetje de enige echte uitvinder van de "Tango-canción").Maar daarbij moet natuurlijk aangetekend worden dat hij zijn carriere ooit begon als zanger in liedjescafés en kleine zaaltjes, maar later uitbreidde met grotere concerten en via de toen nog nieuwe media als de grammofoonplaat en muziekfilm. Hij deed zijn prachtige bariton geen reputatie-schade aan met die "uitstapjes". Meer nog: vooral langs die weg is hij uit kunnen groeien tot het fenomeen dat hij dan uiteindelijk geworden is. Van een Levende Legende door een vliegtuigongeluk (eigenaardige parallel met "the day the music died", waarbij Buddy Holly en Ritchie Valens omkwamen) radicaal omgevormd tot een Mythe met bijna heilige-status. Interessant feitje: zijn officiële graf op de nationale begraafplaats "Cementario de la Chacarita" krijgt nog dagelijks bezoek en daarmee mag hij onderhand wel "de popuplairste dode van Argentinië" genoemd worden (Ter vergelijking: toen Juan Perón nog op dezelfde begraafplaats lag kreeg die nauwelijks iemand over de vloer. Zelfs ook Eva Perón, die op een duurdere begraafplaats even verderop lag, kreeg minder visite.).
Duidelijk wèl een onderdeel van de "Beschaafde Achtergrond" zit er evenwel niets typisch Haags aan Gardel. Toen redacteur Frans nog piepjong was, waren er nog maar enkele muziekstukjes die tot het algemeen (radio-/ grammofoonplaat-/ meezing-) patrimonium behoorden. Één daarvan was natuurlijk "Adios Muchachos". Dat kwam mede doordat er een alternatieve tekst rondging. In plaats van zoals Gardel te zingen over "Adios muchachos, compañeros de mi vida/ barra querida de aquellos tiempos" werd dat dan: "Er was een vogel en dat beestje kon niet kakken/ er zat een veertje aan zijn poepertje gebakken". Geen Hogere Literatuur, maar het helpt natuurlijk wel bij het memoriseren van de de melodie ... Nochtans is de eerste keer dat redacteur Frans zich HERINNERT de stem van Gardel te hebben gehoord pas in de eerste helft van de jaren '90 ... Maar wat een stem was dat (!!) eentje die dwars door je ziel snijdt ...
De tango wordt wel eens beschreven als "de eerste glimlach na het oversteken van een zee van tranen", wel, als dat klopt mogen we wel blij zijn dat er in Argentinië zoveel afgehuild is ...
Maar waar het om Gardel gaat: de emotionele kant van zijn lied-repertoire behelst zo'n beetje alle menselijke gevoelens: van melancholie via bitterheid, optimisme, strijdvaardigheid, dankbaarheid, vervoering, liefde, berusting, nou ja, eigenlijk alles, dus. Enkele voorbeelden met geluidsillustratie:
(met behulp van liefhebbers van over de hele wereld en door de tussenkomst van oa YouTube; de kwaliteit laat derhalve nogal eens te wensen over)
volver Hierin leren we oa "(que) veinte años no es nada" ("twintig jaar van een mensenleven is niks"). Dit is sindsdien in Latijns-Amerika een gevleugeld gezegde geworden waarmee het belang van de vervliedende tijd wordt gerelativeerd ...
Volver II Ja, hetzelfde nummer, maar met authentieke opnames uit de film "El dia que me quiereas" en met zowaar de tekst in ondertiteling. Er blijkt nog een opname van hetzelfde nummer, uit de zelfde film, op hetzelfde decor te bestaan. Met dit verschil dat hij hier wat strijdbaarder voor de camera staat en op een gegeven ogenblik zelfs zijn "grijzende" slaaphaar beetpakt als hij zingt over "Ik ben dan wel een dagje ouder, maar pour moi la vie va commencer; ik heb er zin in; ik ga het maken !". Ik zoek die opname nog steeds, dus wie een tip voor me heeft ...
Adios muchachos Denk aan het vogeltje (!).
Caminito Met enkele voorbeelden van wat veel Argentijnse nationalisten en chauvinisten kenmerkend en belangrijk vinden aan hun eigen land. Let goed op de beelden.
mano a mano Dit begint steeds meer op te klimmen in mijn persoonlijke favorieten-lijst. Er zijn meerdere versies van, ieder met een iets andere 'sfeer'.
Por una Cabeza Ook deze video is uit de film "El dia que me quieras" genomen en is al een klein filmpje op zich. Ook hier zijn meerdere "gevoels-versies" van. Ook bekend van andere films. Bijvoorbeeld "Scent of a Woman" met Al Pacino. En die ene film van Spielberg (je-weet-wel die onsmakelijke, ongeschoren figuur die afgezien van "Duel" nog nooit een behoorlijke film heeft gemaakt), hoe heet die ookalweer ?!
la comparsita Deze alleen maar om eens uit een heel ander vaatje te tappen.
Om kort te gaan: bestudeer deze man en zijn muziek eens, het zal echt je culturele horizon aangenaam verbreden !
--
Helemaal bovenaan: een door de meester-zèlf gesigneerde foto.
Onderste foto: de deukhoed, bij voorkeur met een ietwat bredere en ietwat slappere rand was een handelsmerk van Gardel. Op een gegeven ogenblik (eind jaren '80) verschenen in de straten van Buenos Aires een groter aantal plakkaten en borden [zonder verdere tekst] waarop een hoofd met de duidelijk herkenbare gezichtskenmerken van de Peronistische presidents-kandidaat gecombineerd was met die iconografisch slappe hoed in de klassieke positie. Niet veel later werd Carlos Menem weldegelijk president. Zal wel toeval zijn.
