Raadseltje: welke van de onderstaande schrijfwijzen is taalkundig correct ??
* pyrenese berghond
* pyreneese berghond
* pyrenesche berghond
* pyreneesche berghond
Ik zit er zelf nogal mee verwrongen. Voor de oplossing van het raadsel zouden we om te beginnen te rade kunnen gaan bij de rasvereniging: op de website van de NVLHP (zie: NVLPH ) wordt gesproken van pyreneese berghond. Maar een vereniging kan natuurlijk niet elke keer er een "spellingshervorming" komt de naam van het ras gaan veranderen. Maar het is ook de schrijfwijze die het enig serieus te nemen woordenboek der Nederland taal (Koenen-Endepols. Zevenentwintigste druk) opgeeft. Die "verklaart" eveneens ondubbelzinnig dat die stam met pyrenee, dus met die dubbele ee, de enig juiste vorm is. Echter: hetzelfde woordenboek geeft ook een uitgang -sche bij bijvoorbeeld het bijvoegelijk naamwoord Iberisch [zoals in "Iberische berghonden", waaronder mede te verstaan: Portugese berghonden :-( ]. Een beetje pijnlijk, want we zouden er zowaar een foutje in dit serieuze woordenboek mee hebben blootgelegd ... :- ( Het gaat dus tussen "pyrenees/ pyreneese" en "pyreneesch/ pyreneesche". Hmmm ... ik hou het maar op de laatse mogelijkheid ...
Maar dat is dus iets puur taalkundigs. Hoe zit dat met de Spaanse tegenhanger van de Franse Pyreneeënhond ? (Of was het nu toch Pyreneeën-Berghond ... ? Weer zo´n raadseltje. Op de FCI-website wordt tegenwoordig gesproken van 'Chien de montagne des Pyrénées' [rasstandaard 137]. Dat zou de correcte vertaling dan Berghond maken. Hoe dat met de officiële registratie zat weet ik niet, maar vroeger werd toch gewoon "Chien des Pyrénées" ipv "Chien de montagne" geschreven ?)
Taalkundig hoeven we ons er bij die Spanjaarden geen zorgen over te maken zolang we met z'n allen gewoon één van de correcte Spaanse namen blijven gebruiken en daar zelf geen nieuwe rasnamen voor gaan verzinnen. Hooguit een soort type-aanduiding (bijv. "Spaanse berghond" of "langharige Spaanse berghond"). De correcte namen zijn dus:
* Mastín de los pirineos. Deze term is al lang ingeburgerd in Nederland en wordt meestal ook door de Raad van Beheer aangehouden.
* Mastín del pirineo. Deze naam houdt de FCI tegenwoordig aan. Op de webstek van de rasvereniging (zie: VIB) wordt op de speciale Mastín del Pirineo-pagina deze naam ook aangehouden. Op de andere pagina´s wordt Mastín de los Pirineos gebruikt.
Als de spelling maar correct is en de namen niet door-elkaar-gedraaid worden ...
Nog zo'n raadselachtig iets: op het Franse deel van de FCI-site wordt de Mastín del Pirineo aangeduid als "Mâtin des Pyrénées". Normaal zou je dan zeggen: "ach, een type-aanduiding voor de beide Pyreneesche berghonden-rassen ...". Deed ik ook totdat ik in de 'Petit Larousse' ineens de kop-studie zag van wat volgens mij een duidelijk Spaanse mastín was, maar die aangeduid zag als "Bouvier des Pyrénées" ... Kortom: gebrek aan eenvormige naamgeving kan vermakelijk zijn, maar ook wel verwarrend gaan werken ...
Het verhaal gaat dat in lang vervlogen kynologische (of is het toch: cynologische ?) tijden in het Franse deel van de Pyreneeën niet één behoorlijke chien de montagne meer over was en op dat moment (eind 19de eeuw)de Spaanse kynologie -of toch wat voor kynologie moest doorgaan- het ras der pyreneesche berghonden op een presenteerblaadje kregen aangeboden. Maar dat de Spanjaarden daar toen hun neus voor ophaalden: wat moeten wij met zo'n boerenhond ?!? Het komt erg geloofwaardig op me over, maar het valt op geen enkele manier te controleren. Het vervolg is bekend: de "Franse" Pyreneeër is daarna alsnog een doorslaand internationaal succes geworden terwijl de Mastín del Pirineo vele decennia een kwijnend en kwakkelend bestaan heeft geleden in de schaduw van enerzijds de Mastín Español en anderzijds de Franse "bouvier" ... Niet tot tevredenheid van iedere Spaanse liefhebber overigens, want de FCI-erkenning was er vanaf het begin van die FCI al bij. de Josselin de Jong gaf halverwege de vorige eeuw een plausibel verklaring voor het (relatieve) fanatisme waarmee enkele rasliefhebbers hun Mastín de los Pirineos internationaal naar voren probeerden te schuiven: het zou "jalousie de métier cynologique" zijn ("Wij hebben netzogoed een fraaie Pyreneeër als de Fransen"). Wat er ook van is, quantitatief hebben de Mastineros nog een hoop in te halen op de "Chien des Pyrénées"-liefhebbers.
Naamgeving en schrijfwijzen, het weet wat ... Zo bestaat er een verwant ras dat officieel bij de FCI staat ingeschreven als Newfoundland (Al door de FCI erkend toen Newfoundland nog een zelfstandig land was, overigens). Waarom zou je op zo'n naam een eigen variatie maken ? Waarom moet dat in Nederland ineens een Newfoundlander heten. Of in het Bratwürst Neufundländer ?? D'accord, dat de Fransen wel redenen menen te hebben om rondom dat twee-talige Newfoundland/ Canada een eigen en Franstalige koers te varen is iets waar nog wel begrip voor op valt te brengen, maar waarom ingewikkeld als het ook eenvoudig kan ? Gemak dient de mens en de communicatie. Dus géén
New Foundland naast Newfoundland en géén Terre neuve naast Terre-Neuve enzo ...
In het kader van "Flauw met een humoristische ondertoon" kan ik nog iets opmerken over de Leonberger, die toch hopelijk geen onvervalste "chien de berger de León" zal zijn geweest, zeker ;-) ...
En hoe dat dan verder met die Neanderthaler en zijn Bernhardiner (telkens mét of zonder die "H" ??) in elkaar heeft gezeten kan misschien een andere keer dan wel besproken worden.
